Điều Răn Thứ Năm

Hãy Hiếu Kính Cha Mẹ

Điều răn thứ năm của Đức Chúa Trời là:

“Hãy hiếu kính cha mẹ ngươi, để những ngày của ngươi được dài ra trên vùng đất mà Thiên Chúa Tự Hữu Hằng Hữu của ngươi ban cho.” (Xuất Ê-díp-tô Ký 20:12).

Điều răn thứ năm của Đức Chúa Trời được chép trong Xuất Ê-díp-tô Ký 20:12 và được nhắc lại trong Phục Truyền Luật Lệ Ký 5:16.

Điều răn thứ năm dạy chúng ta phải hiếu kính cha mẹ và là điều răn duy nhất có lời hứa kèm theo.

Mười Điều Răn của Đức Chúa Trời ban cho nhân loại, là mười mệnh lệnh của Ngài về mối quan hệ giữa loài người với Đức Chúa Trời và giữa loài người với nhau. Trong mối quan hệ giữa loài người với Đức Chúa Trời, loài người phải tôn kính Ngài trên hết mọi sự, và thờ phượng chỉ một mình Ngài mà thôi. Trong mối quan hệ giữa loài người với nhau, loài người phải tôn trọng và yêu thương lẫn nhau.

Thế gian đã bị băng hoại vì tội lỗi và Thánh Kinh cho biết: “Lòng người ta là dối trá hơn mọi vật, và rất là xấu xa; ai có thể biết được?” (Giê-rê-mi 17:9). Vì thế, ngay trong mối quan hệ vô cùng thiêng liêng và huyền nhiệm, mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái, khởi đầu cho mọi mối quan hệ khác giữa chúng ta và xã hội: tội lỗi cũng đã làm cho vẩn đục. Thực tế cho thấy, có nhiều bậc cha mẹ không hề làm tròn thiên chức. Thực tế cho thấy, có nhiều bậc cha mẹ lạm dụng và đối xử ác độc với con cái. Và ngược lại, có nhiều con cái đối xử với cha mẹ cũng độc ác như vậy.

Tuy nhiên, Đức Chúa Trời đã ban hành luật pháp và điều răn của Ngài, để nhắc nhở loài người tiêu chuẩn thánh khiết của Ngài. Trong sáu mệnh lệnh của Đức Chúa Trời về mối quan hệ giữa người với người, mệnh lệnh đầu tiên là: “Hãy hiếu kính cha mẹ ngươi!” Có thể nói, nếu chúng ta không làm tròn mệnh lệnh hiếu kính cha mẹ thì không khi nào chúng ta có thể làm tròn các mệnh lệnh còn lại trong mối quan hệ giữa chúng ta và xã hội; bởi vì, chỉ khi nào chúng ta thật sự hiếu kính cha mẹ thì chúng ta mới có thể học biết cách quan hệ đúng với xã hội.

“Hãy hiếu kính cha mẹ ngươi” là một mệnh lệnh của Đức Chúa Trời. Điều đó có nghĩa là: hoặc chúng ta tuân theo, hoặc chúng ta chống nghịch. Chúng ta không có sự chọn lựa nào khác và cũng không được phép lý luận. Chúa không phán bảo: “Hãy hiếu kính cha mẹ ngươi nếu cha mẹ ngươi làm tròn bổn phận của họ, nếu cha mẹ ngươi yêu thương ngươi, nếu cha mẹ ngươi cư xử công bình với ngươi, nếu cha mẹ ngươi là những người đạo đức, gương mẫu…” Điều kiện duy nhất để chúng ta hiếu kính cha mẹ là vì họ là cha mẹ của chúng ta; và lý do duy nhất để chúng ta hiếu kính cha mẹ là vì đó là ý chỉ của Đức Chúa Trời.

Hiếu kính là thái độ phải có của loài người đối với Đức Chúa Trời, của con cái đối với cha mẹ, và của mỗi người đối với thẩm quyền Đức Chúa Trời đặt để trên mình. Chữ “hiếu kính” trong nguyên tác của Thánh Kinh có nghĩa là tôn trọng và vâng phục. Sự hiếu kính không phải chỉ được bày tỏ bằng lời nói mà còn phải thể hiện bằng việc làm. Đức Chúa Trời đã từng quở trách dân I-sơ-ra-ên và các thầy tế lễ của họ như sau:

“Con trai tôn kính cha mình, đầy tớ tôn kính chủ mình. Vậy nếu Ta là cha, nào sự tôn kính thuộc về Ta ở đâu? và nếu Ta là chủ, nào sự kính sợ Ta ở đâu? Đấng Tự Hữu Hằng Hữu Vạn Quân phán như vậy với các ngươi. Hỡi các thầy tế lễ khinh dể danh Ta! Các ngươi lại nói rằng: Chúng tôi có khinh dể danh Ngài ở đâu?” (Ma-la-chi 1:6).

Hiếu kính cha mẹ là tôn trọng, kính sợ cha mẹ. Sự hiếu kính cha mẹ được thể hiện trước hết là qua thái độ của chúng ta đối với cha mẹ. Đối với những bậc trưởng thượng, Thiên Chúa đã dạy chúng ta tôn trọng họ và có thái độ cung kính đối với họ:

“Trước mặt người tóc bạc, ngươi hãy đứng dậy. Hãy kính người già cả, và kính sợ Thiên Chúa ngươi. Ta là Đấng Tự Hữu Hằng Hữu.” (Lê-vi Ký 19:32).

Thái độ tôn trọng và cung kính đó cũng là điều chúng ta phải có đối với cha mẹ. Vì thế, chúng ta không thể cư xử với cha mẹ như ngang hàng với mình, nói chi đến sự thiếu tôn kính, thiếu lễ độ đối với cha mẹ. Chúng ta tôn trọng và cung kính cha mẹ vì họ là cha mẹ của chúng ta chứ không phải vì họ có phẩm chất đạo đức xứng đáng để chúng ta tôn trọng và cung kính. Nhiều người biện minh cho sự thiếu lễ độ của họ đối với cha mẹ bằng cách nêu ra những khuyết điểm hay những lỗi lầm của cha mẹ. Dù cha mẹ chúng ta có bao nhiêu khuyết điểm hay lỗi lầm thì cũng không làm thay đổi sự kiện họ là cha mẹ của chúng ta. Và nếu họ là cha mẹ của chúng ta, thì mệnh lệnh của Đức Chúa Trời ban cho chúng ta là chúng ta phải tôn kính họ.

Hình phạt dành cho những đứa con không tôn trọng và cung kính cha mẹ là sự chết:

“Kẻ nào đánh cha hay mẹ mình, sẽ bị xử tử.” (Xuất Ê-díp-tô Ký 21:15).

“Kẻ nào mắng cha hay mẹ mình, sẽ bị xử tử.” (Xuất Ê-díp-tô Ký 21:17).

“Khi một người nào chửi cha, mắng mẹ mình, thì phải bị xử tử. Nó đã chửi rủa cha mẹ; huyết nó sẽ đổ lại trên mình nó.” (Lê-vi Ký 20:9).

“Đáng rủa sả thay người nào khinh bỉ cha mẹ mình! Cả dân sự phải đáp: A-men!” (Phục Truyền Luật Lệ Ký 27:16).

“Ngọn đèn của kẻ rủa cha mẹ mình sẽ tắt giữa vùng tăm tối mờ mịt.” (Châm Ngôn 20:20).

Hiếu kính cha mẹ là vâng phục cha mẹ trong Chúa. Nghĩa là chúng ta phải vâng theo mọi ý muốn của cha mẹ nếu ý muốn của cha mẹ không nghịch lại Lời của Chúa.

“Hỡi kẻ làm con cái, hãy vâng phục cha mẹ mình trong Chúa, vì điều đó là phải lắm.” (Ê-phê-sô 6:1).

“Hỡi kẻ làm con, mọi sự hãy vâng phục cha mẹ mình, vì điều đó đẹp lòng Chúa.” (Cô-lô-se 3:20).

Vâng phục cha mẹ cũng như vâng phục bất kỳ một thẩm quyền nào Chúa đặt để trên mình không phải là một sự vâng phục mù quáng. Sự vâng phục đó phải được đặt trên nền tảng của Lời Chúa, vì vậy, Phao-lô mới viết rằng: “Hỡi kẻ làm con cái, hãy vâng phục cha mẹ mình trong Chúa.” Những câu Thánh Kinh sau đây giới hạn sự vâng phục của chúng ta đối với loài người:

“Thà phải vâng lời Đức Chúa Trời còn hơn là vâng lời người ta.” (Công Vụ Các Sứ Đồ 5:29).

“Còn bây giờ, có phải tôi mong người ta ưng chịu tôi hay là Đức Chúa Trời? Hay là tôi muốn đẹp lòng loài người chăng? Nếu như tôi còn làm cho đẹp lòng loài người, thì tôi chẳng phải là tôi tớ của Đấng Christ.” (Ga-la-ti 1:10).

Sự vâng phục đòi hỏi một sự trả giá và nhiều khi cái giá để trả vô cùng to lớn. Thánh Kinh khuyên chúng ta học lấy gương vâng phục của Đấng Christ:

“Hãy có cùng một tâm tình như Đấng Christ Jesus đã có, Ngài vốn ở trong hình thể Thiên Chúa, nhưng chẳng coi sự bình đẳng mình với Thiên Chúa là sự nên nắm giữ; chính Ngài đã tự bỏ mình đi, lấy hình tôi tớ và trở nên ở trong hình dạng loài người; Ngài đã hiện ra như một người, tự hạ mình xuống, vâng phục cho đến chết, thậm chí chết trên cây thập tự.” (Phi-líp 2:5-8).

“Kế đó, Ngài theo họ về thành Na-xa-rét và vâng phục họ.” (Lu-ca 2:51)

Khi cha mẹ có những ý muốn hoàn toàn trái nghịch lại Lời Chúa, chúng ta được phép không vâng theo những ý muốn sai trái, tội lỗi đó; nhưng không có nghĩa là chúng ta có thể bất kính với họ. Thái độ và lời nói của chúng ta đối với cha mẹ và những bậc có thẩm quyền Chúa đặt để trên mình phải luôn luôn là mềm mại, hòa nhã. Bất cứ một lời nói, một thái độ hỗn hào, vô lễ nào của chúng ta đối với cha mẹ cũng đều là tội chết trước mặt Đức Chúa Trời, mà Ngài đã nhiều lần cảnh cáo trong Thánh Kinh.

Hình phạt dành cho những đứa con không vâng lời cha mẹ là sự chết:

“Khi ai có một đứa con khó dạy và bội nghịch, không nghe theo lời cha mẹ, và mặc dầu bị trừng trị, nó vẫn không chịu vâng lời, thì cha mẹ phải bắt nó dẫn đến trước mặt các trưởng lão của thành mình, tại nơi cửa thành. Kế đó, cha mẹ sẽ nói với các trưởng lão của thành mình rằng: Này con chúng tôi khó dạy và bội nghịch, không vâng lời chúng tôi, làm kẻ hoang đàng say sưa. Bấy giờ, chúng dân thành ấy sẽ ném đá cho nó chết; như vậy ngươi sẽ cất sự ác khỏi giữa mình, và cả I-sơ-ra-ên sẽ hay điều đó mà bắt sợ.” (Phục Truyền Luật Lệ Ký 21:18-21).

Hiếu kính cha mẹ là phụng dưỡng cha mẹ trong khi cha mẹ đau yếu hoặc yếu sức lúc tuổi già, chu cấp các nhu cầu vật chất cho cha mẹ nếu họ thiếu nghèo.

“Con cháu trước phải học làm điều thảo đối với nhà riêng mình và báo đáp cha mẹ; vì điều đó đẹp lòng Đức Chúa Trời.” (I Ti-mô-thê 5:4).

Chữ “báo đáp” trong nguyên tác có nghĩa là “trả món nợ mà mình thiếu”. Nhiều người bỏ mặc cha mẹ không chăm sóc, không báo đáp và viện cớ rằng họ đã dâng hiến cho Đức Chúa Trời nên không còn tài vật để nuôi cha mẹ. Đức Chúa Jesus đã lên án thái độ giả hình này:

“Vì Đức Chúa Trời đã truyền điều răn này: Phải hiếu kính cha mẹ ngươi; lại, điều này: Ai mắng nhiếc cha mẹ thì phải chết. Nhưng các ngươi lại nói rằng: Ai nói với cha mẹ rằng: Những điều mà tôi có thể giúp cha mẹ, đã là của dâng, thì người ấy không cần phải hiếu kính cha mẹ. Như vậy, các ngươi đã vì lời truyền khẩu mình mà bỏ điều răn của Đức Chúa Trời. Hỡi kẻ giả hình! Ê-sai đã nói tiên tri về các ngươi phải lắm, mà rằng: Dân này lấy môi miệng thờ kính Ta; Nhưng lòng chúng nó xa Ta lắm. Chúng nó thờ lạy Ta cách vô ích, giảng dạy những điều răn của loài người.” (Ma-thi-ơ 15:4-9).

Ngày nay, vẫn có nhiều con dân Chúa tự hào dâng hiến rời rộng cho Đức Chúa Trời nhưng họ thật sự không màng đến những thiếu thốn vật chất của cha mẹ. Nhiều người thậm chí bắt cha mẹ phải làm việc trong nhà như đày tớ, để đổi lại miếng cơm manh áo mà họ ban bố cho cha mẹ.

Sự hiếu kính cha mẹ không phải chỉ riêng đối với cha mẹ ruột của mình mà còn bao gồm: cha mẹ vợ hoặc cha mẹ chồng, cha mẹ nuôi, lẫn ông bà hai bên nội ngoại. Vợ chồng trở nên một thịt nên cha mẹ vợ hay cha mẹ chồng cũng là cha mẹ của chúng ta. Cha mẹ nuôi dù không sinh ra chúng ta nhưng có công nuôi dạy chúng ta. Ông bà hai bên nội ngoại là cha mẹ của cha mẹ chúng ta, rất đáng cho chúng ta hiếu kính. Trong trường hợp cha mẹ của chúng ta qua đời sớm, hoặc không có khả năng, thì chúng ta phải hoàn toàn thay thế cho cha mẹ trong vai trò phụng dưỡng ông bà.

Sự hiếu kính cha mẹ, ông bà của chúng ta là tấm gương sáng cho con cháu chúng ta.

“Hãy hiếu kính cha mẹ” là một mệnh lệnh của Đức Chúa Trời. Và, cũng như bao nhiêu mệnh lệnh khác của Đức Chúa Trời, chúng ta không thể nào làm tròn mệnh lệnh này nếu chúng ta không thật sự ở trong Chúa, nếu chúng ta chưa thật sự được tái sinh.

Nếu chúng ta không thể hiếu kính cha mẹ mình thì chắc chắn chúng ta không thể có mối tương quan tốt với những người khác trong xã hội.

Một trong những phương cách vô cùng hữu hiệu để nhìn biết mức độ trưởng thành thuộc linh của một người trong Chúa, đó là quan sát cách thức họ cư xử với cha mẹ và các bậc trưởng thượng. Nếu những người chưa tin Chúa mà có thể hiếu kính cha mẹ và để lại gương sáng cho xã hội như 24 người con hiếu thảo của Trung Quốc [1], thì Cơ-đốc nhân càng phải sáng chói trong sự hiếu kính cha mẹ biết là dường nào!

Ghi Chú

[1] Sách “Nhị Thập Tứ Hiếu.” Có thể đọc trên mạng:

https://gacsach.com/doc-sach-truc-tuyen/25741/nhi-thap-tu-hieu-full-ly-van-phuc.html