Hỏi & Đáp: Tên Trong Thánh Kinh

Huỳnh Christian Timothy

Bấm vào đây để download bài viết này

Hỏi:

Tên trong Kinh Thánh, tên họ như thế nào? Thí dụ Giăng là tên hay là họ?

Đáp:

Chúng ta rất quen thuộc với cách đặt tên bao gồm: tên họ, tên lót, và tên gọi; nhưng người Do-thái vốn không có thói quen dùng tên họ. Theo phong tục của người Do-thái thì mỗi khi sinh con, cha mẹ chỉ đặt tên gọi cho con, như: Ma-ri, An-ne, Giăng, Đa-vít… Trong cộng đồng Do-thái, người ta dùng cách gọi tên kèm theo tên cha, ông (tiếng Anh: patronymic), đôi khi kèm theo tên của chi phái; thí dụ: “Rê-bê-ca, con gái của Bê-tu-ên” (Sáng Thế Ký 25:20); “Gia-cơ, con của Xê-bê-đê” (Ma-thi-ơ 4:21); “Bết-sa-lê-ên, con trai của U-ri, cháu của Hu-rơ, trong chi phái Giu-đa” (Xuất Ê-díp-tô Ký 31:2); “An-ne, con gái của Pha-nu-ên, về chi phái A-se” (Lu-ca 2:36). Vì thế, tên các nhân vật trong Thánh Kinh đều là tên gọi.

Đến thế kỷ thứ mười, những người Do-thái lưu lạc, sống tại Bồ-đào-nha, Tây-ban-nha, và Ý-đại-lợi mới bắt đầu đặt tên họ cho con. Tuy nhiên, phải qua một thời gian dài, thói quen đặt tên họ mới ảnh hưởng đến những cộng đồng Do-thái sống tại Đông Âu.

Có nhiều tên họ của người Do-thái ra từ tiếng Đức. Lý do là vào năm 1787, Đế Quốc Áo-Hung (bao gồm hai nước Áo và Hung-ga-ry) đi tiên phong các nước ở Âu Châu trong việc ra sắc lệnh buộc người Do-thái phải đăng bạ tên họ và tên họ phải được viết bằng tiếng Đức. Ngoài ra, cũng có những tên họ của người Do-thái ra từ tiếng Nga và tiếng Ba-lan, là hai quốc gia có nhiều người Do-thái lưu lạc đến.

Có ba tên họ của người Do-thái mang nguồn gốc từ Thánh Kinh, đó là: Cohen, Levy, và Israel.

Tên họ Cohen trong tiếng Hê-bơ-rơ (Hebrew) là “כּהן,” H3548, phiên âm là /kôhên,/ và phát âm là (ko-hane’), có nghĩa là “thầy tế lễ.” Tên họ Levy là tên của chi phái Lê-vi, trong tiếng Hê-bơ-rơ là “לוין,” H3878, phiên âm là /lêvı̂y,/ và phát âm là (lay-vee’), có nghĩa là “kết nối.” Tên họ Israel là tên Đức Chúa Trời đặt cho Gia-cốp, tổ phụ của 12 chi phái Israel, trong tiếng Hê-bơ-rơ là “ישׂראלן,” H3478, phiên âm là /yiśrâ’êl,/ và phát âm là (yis-raw-ale’), có nghĩa là “người ấy sẽ cai trị như Đức Chúa Trời.”

(Bấm vào các link mã số Strong như H3548 để xem ý nghĩa (tiếng Anh) của từ ngữ, và bấm vào các link phát âm như (ko-hane’) để nghe cách phát âm từ ngữ).

Tên họ thông dụng nhất của người Do-thái sống tại Hoa Kỳ là Cohen và Levy, kế tiếp là Miller. Tên họ Miller có nghĩa là “người chủ cối xay” hoặc “người thợ cối xay,” (cối xay các loại ngũ cốc) và không liên quan gì đến văn hóa Do-thái.

Vì số phận tha hương, lưu lạc khắp nơi trên thế giới nên người Do-thái thường có một tên gọi theo ngôn ngữ địa phương mà họ sinh sống. Đến thế kỷ thứ 12, các Ra-bi (thầy dạy Thánh Kinh) mới quy định rằng những người Do-thái cần phải có tên gọi bằng tiếng Hê-bơ-rơ. Tên gọi bằng tiếng Hê-bơ-rơ được dùng trong khi cầu nguyện hoặc trong các nghi thức Do-thái Giáo; dùng trong hôn thú, chứng từ ly dị, gia phả, và di chúc; và được dùng theo cách gọi tên kèm theo tên cha, ông như đã trình bày trên đây.

Ngày nay, người Do-thái đã quen xử dụng tên họ và tên gọi như các dân tộc khác.

Huỳnh Christian Timothy
28.07.2011