Huỳnh Christian Timothy
Hỏi:
Theo Lịch Do-thái trên Internet, ngày Lễ Vượt Qua năm 2013 bắt đầu vào chiều Thứ Hai 25.3.2013 và kết thúc vào chiều Thứ Ba 26.3.2013. Nhưng trong bài “Lễ Phục Sinh và Lễ Ngũ Tuần” thì viết là:
“Thứ Hai, ngày 25 tháng 3 năm 2013, nhằm ngày 14 tháng Nissan năm 3459 Lịch Thánh Kinh (từ mặt trời lặn 24.3.2013 đến mặt trời lặn 25.3.2013), là ngày Lễ Vượt Qua. Nếu quý con dân Chúa muốn kỷ niệm sự thương khó của Chúa chúng ta, thì hãy kỷ niệm vào tối Chủ Nhật 24.3.2013 hoặc chiều Thứ Hai 25.3.2013, trước khi mặt trời lặn (sau khi mặt trời lặn thì đã sang ngày thứ nhất của Lễ Bánh Không Men).”
https://www.timhieutinlanh.com/?p=2151
Xin giải thích tại sao có sự khác biệt giữa hai cách tính.
Đáp:
Ngày Lễ Vượt Qua lúc nào cũng rơi vào ngày 14 tháng Nissan (tháng Giêng) của Lịch Do-thái. Muốn tính đúng ngày 14 tháng Giêng thì phải tính đúng ngày 1 tháng Giêng. Theo Thánh Kinh, ngày 1 mỗi tháng là ngày Trăng Mới.
Xin trích trích lại dưới đây một phần từ bài “Lịch và Các Ngày Lễ của Đấng Hằng Hữu” mà chúng tôi đang biên soạn, để trả lời cho câu hỏi nêu trên:
Chúng tôi cho rằng, trong thuở ban đầu, lúc mới nhận lịch và mệnh lệnh giữ ngày Trăng Mới cùng các ngày lễ từ Thiên Chúa, thì dân I-sơ-ra-ên đã căn cứ vào đêm cuối tháng, khi không còn nhìn thấy mặt trăng để định ngày kế tiếp sẽ là ngày Trăng Mới, tức ngày đầu của tháng kế tiếp. Khi gặp phải trường hợp có liên tiếp hai đêm không nhìn thấy mặt trăng, thì dân I-sơ-ra-ên phải tái định lại ngày Trăng Mới một lần nữa. Nói cách khác, trong những lúc như vậy, dân I-sơ-ra-ên sẽ giữ hai ngày Trăng Mới và dùng ngày Trăng Mới thứ nhì làm ngày đầu tháng cho tháng kế.
I Sa-mu-ên 20:5 ghi lại lời của Đa-vít nói cùng Giô-na-than, như sau: “Đa-vít tiếp rằng: Mai là ngày mồng một, tôi phải đi ngồi ăn chung bàn với vua. Hăy để cho tôi đi trốn trong đồng bằng cho đến chiều ngày thứ ba. ” Làm sao Đa-vít biết được “mai là ngày mồng một” tức là ngày Trăng Mới? Câu trả lời thật là đơn giản, bởi vì buổi tối hôm trước, Đa-vít đã không còn nhìn thấy mặt trăng hoặc Đa-vít đã được nghe thông báo từ những người có trách nhiệm quan sát sự ẩn khuất của mặt trăng để tính ngày Trăng Mới.
Như vậy, ngay từ khi nhận lịch từ Thiên Chúa, dân I-sơ-ra-ên luôn giữ đúng ngày Trăng Mới và các ngày lễ của Thiên Chúa. Về sau, không hiểu vì lý do gì, Tòa Công Luận cử ra một hội đồng phụ trách về lịch, và từ đó, họ đặt ra một luật mới về cách xác định ngày Trăng Mới. Theo luật mới, vào mỗi cuối tháng, khi không còn nhìn thấy mặt trăng thì hội đồng phụ trách về lịch cử người canh chừng sự tái xuất hiện của mặt trăng. Chỉ khi nào có hai người làm chứng một cách độc lập rằng họ đã nhìn thấy mặt trăng tái xuất hiện, thì hội đồng phụ trách lịch sẽ kiểm chứng rồi ra thông báo cho toàn dân biết: Ngày Trăng Mới và cũng là ngày mùng một của tháng mới, bắt đầu. Phương cách này thường khiến cho việc định ngày Trăng Mới và sự thờ phượng trong ngày Trăng Mới bị trể một ngày. Thí dụ:
Vào lúc 12:34 giờ trưa ngày 12.3.2013, tại Giê-ru-sa-lem, thì mặt trăng tái xuất hiện với 1% phần sáng. Như vậy, ngày 12.3.2013 (từ khi mặt trời lặn của ngày 11.3.2013 cho đến khi mặt trời lặn của ngày 12.3.2013) là ngày Trăng Mới tại Giê-ru-sa-lem, vì trong ngày đó, mặt trăng đã bắt đầu trở lại chiếu sáng trên đất tại Giê-ru-sa-lem. Tuy nhiên, phải đến buổi chiều của ngày 12.3.2013 bước sang buổi tối của ngày 13.3.2013 thì những người có nhiệm vụ canh chừng sự tái xuất hiện của mặt trăng, mới có thể nhìn thấy trăng mới để báo cáo cho hội đồng phụ trách lịch. Khi đó, hội đồng sẽ ra thông báo là, từ chiều ngày 12.3.2013 đến chiều ngày 13.3.2013 là ngày Trăng Mới (trể hết một ngày).
Các chi tiết trong Thánh Kinh cho chúng ta thấy: trong khi Đức Chúa Jesus Christ cùng các môn đồ dự bữa ăn Lễ Vượt Qua vào đúng ngày Lễ Vượt Qua, thì các thầy tế lễ cả, các thầy thông giáo, giới Pha-ri-si, và phần lớn dân I-sơ-ra-ên lại kỷ niệm Lễ Vượt Qua vào ngày hôm sau. Đối chiếu bốn sách Tin Lành chúng ta sẽ thấy, trong khi Sứ Đồ Ma-thi-ơ cùng với Mác và Lu-ca ghi chép về sự giữ Lễ Vượt Qua của Đức Chúa Jesus Christ và các môn đồ của Ngài trong ngày Lễ Vượt Qua, thì Sứ Đồ Giăng ghi chép về sự giữ Lễ Vượt Qua của các thầy tế lễ cả, các thầy thông giáo, và giới Pha-ri-si sau đó một ngày:
“Trong ngày thứ nhứt ăn bánh không men, môn đồ đến gần Đức Chúa Jesus mà thưa rằng: Thầy muốn chúng tôi dọn cho thầy ăn l Lễ Vượt Qua tại đâu? Ngài đáp rằng: Hãy vào thành, đến nhà một người kia, mà nói rằng: Thầy nói: Giờ Ta gần đến; Ta và môn đồ Ta sẽ giữ Lễ Vượt Qua trong nhà ngươi. Môn đồ làm y như lời Đức Chúa Jesus đã dạy mà dọn Lễ Vượt Qua. Đến tối, Ngài ngồi ăn với mười hai sứ đồ” (Ma-thi-ơ 26:17-20).
“Ngày thứ nhứt về lễ ăn bánh không men, là ngày giết chiên con làm Lễ Vượt Qua, các môn đồ thưa cùng Đức Chúa Jesus rằng: Thầy muốn chúng tôi đi dọn cho thầy ăn Lễ Vượt Qua tại đâu? Ngài sai hai môn đồ đi, và dặn rằng: Hãy vào thành, sẽ gặp một người xách vò nước; cứ theo sau, hễ người vào nhà nào, các ngươi sẽ nói cùng chủ nhà ấy rằng: Thầy phán: Cái phòng Ta sẽ dùng ăn Lễ Vượt Qua với môn đồ Ta ở đâu? Chính kẻ đó sẽ chỉ cho các ngươi một cái phòng lớn trên lầu có đồ đạc sẵn sàng, hãy dọn tại đó cho chúng ta. Vậy, hai môn đồ đi ra mà vào thành, gặp mọi điều như lời Ngài đã phán, rồi dọn Lễ Vượt Qua” (Mác 14:12-16).
“Đến ngày lễ ăn bánh không men, là ngày người ta phải giết con sinh làm Lễ Vượt Qua, Đức Chúa Jesus sai Phi-e-rơ và Giăng đi, mà phán rằng: Hãy đi dọn Lễ Vượt Qua cho chúng ta ăn. Hai người thưa rằng: Thầy muốn chúng tôi dọn lễ ấy tại đâu? Ngài đáp rằng: Khi các ngươi vào thành, sẽ gặp một người mang vò nước; hãy theo người vào nhà, và nói cùng chủ nhà rằng: Thầy phán cùng ngươi rằng: Phòng khách là chỗ Ta sẽ ăn Lễ Vượt Qua với môn đồ Ta ở đâu? Chủ nhà sẽ chỉ cho một cái phòng rộng và cao, đồ đạc sẵn sàng; các ngươi hãy dọn ở đó. Hai môn đồ đi, quả gặp những đều như Ngài đã phán, bèn dọn Lễ Vượt Qua” (Lu-ca 22:7-13).
“Trước Lễ Vượt Qua, Đức Chúa Jesus biết: giờ mà Ngài phải lìa thế gian này để về cùng Cha, đã đến rồi; Ngài đã yêu những kẻ thuộc về mình trong thế gian, thì cứ yêu cho đến cuối cùng. Đang bữa ăn tối, ma quỷ đã đặt vào lòng Giu-đa Ích-ca-ri-ốt, con trai của Si-môn, rằng: người sẽ phản Ngài. Đức Chúa Jesus biết: Cha đã giao phó mọi sự trong tay mình. Ngài đã ra từ Đức Chúa Trời và Ngài sẽ về với Đức Chúa Trời. Ngài đứng dậy khỏi bữa ăn, cởi áo ngoài ra, lấy khăn, vấn vào mình. Kế đó, Ngài đổ nước vào chậu, rửa chân cho các môn đồ và lau vào trong khăn mà Ngài đã vấn” (Giăng 13:1-5).
“Kế đó, họ giải Đức Chúa Jesus từ nhà Cai-phe đến tòa án; bấy giờ là buổi sáng sớm. Chính mình họ thì không vào trong tòa án, cho khỏi bị ô uế, để được ăn Lễ Vượt Qua” (Giăng 18:28).
Chắc chắn là Đức Chúa Jesus Christ, Đấng dựng nên mặt trời, mặt trăng, các ngôi sao, và làm ra lịch, phải biết ngày nào là ngày Trăng Mới để căn cứ vào đó mà xác định ngày Lễ Vượt Qua.
Ngày nay, dân I-sơ-ra-ên vẫn còn giữ ngày Lễ Vượt Qua theo truyền thống đã bị băng hoại, tức là giữ trể một ngày. Điển hình: Lễ Vượt Qua năm 2013 nhằm ngày 25 tháng 3 năm 2013, tức là từ sau khi mặt trời lặn của ngày 24 tháng 3 năm 2013 cho đến khi mặt trời lặn của ngày 25 tháng 3 năm 2013. Thế nhưng, dân I-sơ-ra-ên lại giữ Lễ Vượt Qua từ sau khi mặt trời lặn của ngày 25 tháng 3 năm 2013 cho đến khi mặt trời lặn của ngày 26 tháng 3 năm 2013 [1].
Huỳnh Christian Timothy
24.3.2013
Bấm vào nối mạng dưới đây để tải xuống bài viết này:
http://www.mediafire.com/view/?t5dyh5o4t9aibu0
[1] http://www.chabad.org/calendar/view/month.asp?tdate=3/9/2013